Mikroorganizma:
Doğal olarak her yerde bulunabilen tek hücreli
karmaşık
enzim yapısına sahipminicanlılardır. Her zaman hastalık yapmazlar hatta bazen
yaşamsal öneme sahiptirler.
Normal flora: İnsan vücudunda bulunan ve yer değiştirmedikçe hastalık yapmayan mikroorganizmalar topluluğuna denir.
Patojen mikroorganizmalar: İnsan (veya hayvan
bitki)
vücudunda istenmeyen etki oluşturan (hastalık yapan)
mikroorganizmalardır. Bunlar virüs
mantar
bakteri
parazit
olarak adlandırılırlar.
Enfeksiyon: İnsan vücuduna giren mikroorganizmaların üreyip
çoğalarak
vücutta istenmeyen etki ve belirtiler (hastalık) oluşturmasıdır.
Enfeksiyon zinciri: Mikroorganizmanın enfeksiyon oluşturabilmesi için belirli aşamalardan geçmesi gerekir
bu
aşamalar zincirine denir. Bu aşamalar :
1- Enfeksiyon ajanı (etkeni): Bakteri
virüs
mantar
parazit
olabilir. Enfeksiyon etkenin hastalık oluşturma potansiyeli aşağıdaki koşullara
bağlıdır:
* Mikroorganizmanın sayısına
* Mikroorganizmanın virulansına (hastalık yapma kabiliyetine)
* Bireyin vücut direncine
2- Rezervuar (Enfeksiyonun kaynağı): Mikroorganizmaların doğal olarak yaşayıp üredikleri ortamdır. İnsan
hayvan
cansız
nesneler (su
toprak)
olabilir.
3- Çıkış kapısı: İnsanlarda; solunum sistemi
boşaltım
sistemi
sindirim
sistemi ve deri bütünlüğünün bozulduğu yerlerdir. Örneğin: mikroorganizma
balgam
tükürük
dışkı
idrar
kan
vs ile vücut dışına çıkar.
4- Kaynaktan çıkış (Yayılma yolları): Çeşitli araçlarla mikroorganizmalar bir yerden başka yere taşınırlar bunlar bulaşmış (kontamine) besinler
su
veya cansız nesnelerdir (tarak
giysi
makas
vs
). Yayılımda
vektör
ve portör önemli rol oynamaktadır .
- Vektör: Sinek
bit
kene
fare
gibi bazı hayvanlar taşıyıcıdır
bunlara
vektör denilir.
- Portör: Bir insan ya da hayvan bir mikroorganizmayı vücudunda taşıdığı ve başkalarına bulaştırdığı halde kendisinde hastalık belirtileri görülmez
bu
kişilere portör denilir. Bu kişilerin özellikle besin endüstrisinde
çalıştırılması çok sakıncalıdır.
5- Giriş kapısı: Mikroorganizmaların vücuda girdiği yerlerdir
genellikle
giriş ve çıkış yolları aynıdır: Ağız
burun
deri
vajen
göz
kulak
damarlar
gibi.
6- Konakçı: Mikroorganizmayı vücudunun üzerinde veya içinde barındıran
insan
veya hayvandır. Özellikle vücut direnci azalmış
kronik
hastalığı olan
dengesiz
beslenen
aşırı
yorgun
alkol
/ sigara bağımlılığı olan ve bağışıklık sisteminin yetersiz olduğu kişiler
uygun
konakçıdır.
HASTALIKLARIN BULAŞMA YOLLARI:
- Doğrudan temas
- Dolaylı temas
* Hava ile
* Araçlarla
* Vektörle
Doğrudan Temas:
Enfekte kişinin duyarlı kişi (konakçı) ile doğrudan temasıyla oluşan bulaşma şeklidir. Örnek; cinsel ilişki
öpüşme
kan
nakli
yaraya
dokunma vs. Bu yolla: AIDS
Hepatit
B
frengi
(bel soğukluğu)
sifiliz
vb
hastalıklar bulaşmaktadır.
Dolaylı Temas:
Enfeksiyonla bulaşmış nesnelerle
enfektif
ajanın
konakçıya
bulaşmasıdır.
* Hava yoluyla bulaşma: Uzun süre açıkta canlı kalabilen mikroorganizmaların hava
toz
veya damlacıkla duyarlı konakçıya bulaşmasıdır. Damlacıkla yayılma; tükürük
balgam
burun
gözyaşı
sıvılarının damlacıklar halinde yayılmasıdır. TBC (tüberküloz-verem)
grip
soğuk
algınlığı
çocuk
hastalıklarının çoğunluğu bu yolla yayılmaktadır. Öksürüp-aksırırken ağzın elle
kapatılması ve karşıda bulunan kişilerin yüzüne doğru hapşırılmaması hava
yoluyla yayılmayı önler.
* Araçlarla bulaşma: Enfeksiyonla bulaşmış nesnelerle meydana gelen bulaşımdır. Örneğin; Hepatit A
enfekte
yiyeceklerle; tetanoz
paslı
çivi ve toprakla; yine çoğu hastalıklar iyi sterilize edilmemiş malzemelerle
bulaşırlar (airway
nazogastrik
sonda
çarşaf
giysiler
gibi ).
* Vektörle bulaşma: Bazı mikroorganizmalar bazı hayvanlarda gelişimlerini tamamlayarak olgunlaşırlar ve insanda hastalık oluştururlar. Örnek; sıtma mikrobu
sivrisinekte
(anofel cinsi) ömrünü tamamladıktan sonra
sivrisineğin
sokması sonucu insana geçerek hastalık oluşturmaktadır. Veba (fare)
kuduz
(kedi-köpek-fare)
akciğer
kisti (iyi pişmemiş hayvan etleri) vektörlerle bulaşan diğer hastalıklardır.
BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMA YOLLARI
1- Vücudun mikroplara karşı direnci:
a - Özgül olmayan direnç:
I - Giriş kapısı engelleri: * Deri
* Mukoza(derinin devamı olan ve vücut başluklarını saran daha ince olan kısmıdır.)
ll - Vücudun savunma *****izmaları (Fagositoz
iltihap
oluşumu
ateşin
yükselmesi
retiküloendotelyal
sistem -RES).
b - Özgül direnç: Bağışıklık:
I - Doğal direnç: Türe
ırka
genetiğe
bireye
yaşa
hormonal
veya metabolik
değişikliklere bağlı dirençlerdir.
II- Edinsel (sonradan kazanılan) direnç:
* Pasif bağışıklık: - Doğuştan (anneden plasenta yoluyla ve sütle geçer)
- Yapay (Serum veya Immünglobülinle sağlanır)
* Aktif bağışıklık: - Doğal aktif (hastalığın geçirilmesiyle oluşur)
- Yapay aktif (aşılar ile elde edilir)
2- Enfeksiyon kontrolü önlemleri:
Hastalıkların bulaşma yollarına göre önlem alarak
kişinin
kendisini ve çevresini bulaşıcı hastalıklardan koruması amacıyla geliştirilmiş
yöntemlerdir.
Günlük hayatımızda kullanabileceğimiz yöntemlerden birkaçı:
* El yıkama: Normal sabunla köpürterek ve ovarak yıkamak en iyi temizlik yöntemidir ve bu şekilde hastalıkların bulaşması önlenebilir.
Toplu yerlerde mümkünse sıvı sabun kullanılmalı veya sabunluklar süzgeçli olmalı. Aksi halde sulu bir ortamda bekleyen yumuşamış bir sabun temizleyici özelliğini kaybettiği gibi mikrop yuvası olur.
Toplu yerlerdeki sabunla iki kere sabunlamakta yarar vardır
sabunu
sabunluğa koymadan önce suyun altına tutarak köpüğü akıtın.
* Başkalarının (hastanın) kan
tükürük
idrar
dışkı
gibi atıkları ile doğrudan temas etmemeye özen gösterilmelidir. Bu gibi
durumlarda eldiven giyilmelidir.
* Hasta (hatta sağlıklı) kişilerin kullandığı malzemeler
öncelikle
kirleri temizlendikten sonra sabunlu su (veya deterjan) ile iyice yıkanmalıdır.
Mümkünse sterilize edilmeli veya varsa durulama sonrası dezenfektan içinde
önerildiği şekilde bekletilmelidir.
* Başkaları ile özel eşyalar paylaşılmamalıdır; tarak
jilet
diş
fırçası
şapka
iç
çamaşırı
yatak
takımları vb.
* Gerekiyorsa izolasyon (karantina
ayırma)
uygulanır:
* Eğer solunum yolu ile bulaşan bir hastalık varsa hasta kişiye maske takılır
idrar
veya dışkı ile bulaşma söz konusu ise
mümkünse
hastalık iyileşene kadar hastanın kullanacağı tuvalet ayrılır (özellikle
alafranga tuvaletlerde ayırma şarttır). Tuvalet tek ise
o
zaman hastanın tuvaleti her kullanımından sonra dezenfektanla sil(in)mesinde
yarar vardır.
* Risk altındaki kişiler aşılanmalıdır. Özellikle çocukluk çağı hastalıklarını ve Hepatit B’yi geçirmemiş kişiler ile Sadece Üyeler Linkleri ve Resimleri Görebilir... personelinin aşılanması önerilmektedir.
Hastalıkların bulaşmasını önleyecek temel kural:
KURU ve TEMİZ YERDE MİKROP ASLA BARINAMAZ
O nedenle hiçbir zaman ortamı kirli ve ıslak (nemli) bırakmayın. Temizlik ve bulaşık bezlerini kapalı yerde ıslak ve sıkılı halde bırakmayın
daima
havalı bir yere açarak asın ve kuru muhafaza edin.
Toplu yaşanan yerlerde en sık görülen bulaşıcı hastalıklar:
AIDS (Edinsel bağışıklık eksikliği sendromu):
Bulaşımı: Doğrudan temasla; kan
meni
yara
akıntıları ile bulaşır. Yani cinsel ilişki
kan
nakli
ortak
kullanılan enjektörler
dövme
yaptırma yoluyla ve anneden bebeğine geçer. Özellikle çok eşli cinsel yaşamı
olan veya bilinmeyen kişilerle cinsel ilişkide bulunan kişiler cinsel yönden
risk altındadır. Virüs vücuda girdikten sonra ortalama 5-10 yılda hastalık
belirtileri görülebilir. Bağışıklık sistemi felç olduğundan
ölüm
genellikle bulaşıcı hastalıklar sonucu meydana gelmektedir
örneğin
ölüm nedeni verem olabileceği gibi gripte olabilir. Etkeni: HIV ‘ dir.
Belirtiler:
- Nedeni bilinmeyen gece terlemeleri
- Bir ayı geçkin ısrarcı ateş
- Titremeler
konuşamama
(konuşmakta zorlanma)
hareketlerde
yavaşlama
- Kısa sürede aşırı ( vücut ağırlığının % 10 undan fazla ) kilo kaybı
- Bir ayı geçen sürekli yada aralıklı ishal
- Bir ayı geçen
kuru
ve ısrarlı öksürük
aşırı
yorgunluk
halsizlik
- Koltuk altındaki ve kasıklardaki bezlerde şişlik ve ağrı
- Deride morumsu lekeler
ağızda
pamukçuk
Tedavi: Henüz yok
Korunma: Aşı geliştirilemediği için bireysel korunma önemlidir. Bireysel olarak cinsel yaşama dikkat etmek
başta
gelen korunma yöntemidir.
* Bilinmeyen kişilerle cinsel ilişkiye girmekten kaçınılmalı ya da mutlaka sağlamlığından emin olduğunuz prezervatif (kaput
kondom)
kullanılmalıdır.
* Başkasının kullandığı enjektörler asla kullanılmamalı
enjektörler
mutlaka tek kullanımlık olmalı ve kullanıldıktan sonra atılmalıdır.
* Kim olursa olsun
başkasının
kullandığı diş fırçası ve jilet kullanılmamalıdır.
AIDS
* Sosyal öpüşme
tokalaşma
aynı
odayı
aynı
koltuğu paylaşmakla bulaşmaz;
* Sivri sinekle bulaşma henüz ispatlanamamıştır.
* Aynı tabağı paylaşmakla
çatal-kaşıkla
bulaşmaz.
HEPATİT B (Serum Hepatiti):
Bu da cinsel ilişki ve kan yoluyla bulaşır. Karaciğerde enfeksiyona neden olur
iyileşme
olmazsa karaciğer kanserine
siroza
dönüşebilir.
Halsizlik
yorgunluk
hafif
ateş
baş
ağrısı gibi grip benzeri belirtilerle başlar. Sarılık
bulantı
kusma
ishal
iştahsızlık
sigaraya
karşı tiksinti
idrarın
çay rengini alması gibi belirtilerle kendini gösterir.
Tedavisi: Yatak istirahati ve dengeli beslenme şarttır. İlk önceleri karaciğeri yormayacak besinler tercih edilmelidir (ağır kızartma ve çok yağlı besinlerden kaçınılmalıdır).
Korunma: Hepatit B aşısı ile korunmak mümkündür. Ancak bireysel korunma her zaman ve her ortamda önemlidir. Bulaşma yolu ve korunma önlemleri AIDS ile hemen hemen aynıdır.
Hepatit A (Enfeksiyöz hepatit):
Bulaşımı: Hijyen koşullarının iyi olmadığı yerlerde görülür. Su ve besin maddelerine virüs içeren dışkının bulaşması sonucu insana geçer.
Hepatit B’deki belirtiler aynen görülebilir. Ancak iyileşme Hepatit B’den daha çabuk ve daha komplikasyonsuz gerçekleşir.
Tedavi: Hepatit B ile aynıdır.
Korunma: Hijyenik koşullara uyulmadığını düşündüğünüz yerlerde yemek yemeyin
özellikle
Fast-Food türü (et içeren) yiyeceklerden kaçının. Kanalizasyon sisteminin iyi
olmadığı yerlerde suları kaynatarak veya dezenfekte ederek kullanın.
Tüberküloz (verem
TBC):
Hasta kişinin öksürmesi veya balgam çıkarması sonucunda damlacıkla yayılır. Vücut direnci düşük kişilerde sıklıkla ortaya çıkar. Bu kişiler çok sigara ve içki içen
dengesiz
beslenen kişilerdir. Bir de uzun süren hastalıklar esnasında ortaya çıkar.
En iyi önlem
kişilerin
ulu orta balgam çıkarıp sokağa tükürmelerini engellemektir. Ya da kişilerin
yüzüne doğru öksürmeleri önlenmeli veya maske takmaları sağlanmalıdır. İlaç
tedavisi ve dengeli beslenme ile iyileşir.
Uyuz:
Pire
bit
gibi parazitlerle yayılır. Vücudun her tarafı kaşınır
özellikle
yattıktan sonra ve parmaklarda kaşıntı artar.
Bulaşımını önlemek için başkalarının giysilerini
tarağını
yatağını
paylaşmaktan kaçının.
Uyuz etkeni 40-50 °C de öldüğünden
giysiler
kaynatıldığında temizlenir. Vücuttaki etken ise yıkanma
kükürt-sülfür
içeren solüsyon veya kwell solüsyonu ile temizlenir.
Bit:
Genelde pis insanlarda görüldüğü söylense de bu genel kural değildir. Temiz ve titiz insanlarda da görülebilir. Halen gelişmiş ülkelerde bile önemli sorunlardan biridir. Yine ortak eşya veya yatak kullanımı sonucu yayılır.
Kwell solüsyonu ile önerildiği şekilde saçlar yıkanır ve sık dişli (veya pamuk destekli) tarakla taranır. Giysiler kaynatılarak temizlenir.
Bitin sirkesini kepekten ayırabilmenin yolu; kepek saçtan kolaylıkla ayrılıp düşerken sirke saça yapışmıştır ve zorlukla uzaklaştırılır.
SU İLE BULAŞMA:
Patojen mikroorganizmalar suya
enfekte
kişilerin salgı ve atıklarıyla gelmektedir. Bulaşmış (enfekte olmuş) suların
içilmesiyle veya meyve-sebzelerin sulanması ya da yıkanması ile hastalık insana
bulaşır. Örnek: enfekte su ile sulanmış marul temiz su ile yıkanmadan yenirse
hastalık bulaşır. Pis su ile yıkanan süt kapları ile tifo
yüzme
havuzlarında iyi temizleme yapılmamışsa inklüzyonlu konjuktivit denilen
hastalık bulaşabilir. Su ile en sık bulaşan hastalıklar; kolera
amipli
dizanteri
basilli
dizanteri (shigella)
tifo
vb dir.
Suyun temizliğinden emin değilseniz kaynatın; fokurdamaya başladıktan sonra 10 dakika kaynatıldığında mikroplar ölür.
Suyu temizlemek üzere klorlama da yapılabilir. Bunun için klor veya klor verici maddeler kullanılır. Suyun dezenfeksiyonu için birkaç klor verici maddeden yararlanabiliriz..
1- Kireç kaymağından toz veya sıvı oluşuna göre
aşağıda
belirtildiği şekilde ANA ÇÖZELTİ (%1’lik ) hazırlanır:
1 lt su + 15 gr TOZ kireç kaymağı
1 lt su + 40 gr SIVI kireç kaymağı
2- Ev işlerinde kullanılan klorlu su preparatlarından ( klorak vb ):
1 lt su + 250 ml klor içeren sıvı
% 1’ lik bu ana çözeltiden : 1 lt suya 3-5 damla konur
20
dakika bekletilir
1 ton suya 150-250 ml konur
20
dakika bekletilir
Bu sular içilebilecek kadar dezenfekte edilmiştir.
Barsak hastalıkları salgınlarında (kolera
tifo
vb) sebzelerin yıkanması için
içme
suyu dezenfeksiyonu için kullanılan miktarların 10 misli klorlama yapılır.
Ancak sebzeler bu ön yıkamanın ardından klorlanmış içme suyu ile durulandıktan
sonra yenmeli ya da pişirilmelidir.
3-İyot ta dezenfektan olarak kullanılabilir. Bunun için:
İyotun sudaki %2’lik çözeltisinden 2 damla
1
lt suya damlatılır.
DİKKAT: Eczanelerde satılan klor içeren tabletlerin kullanımı daha pratiktir.
SÜT İLE BULAŞMA: Hasta veya görünürde sağlam hayvandan
sütle
uğraşan insanların ellerinden veya kaplardan ya da süt kaplarını temizlemek
için kullanılan sulardan süt ile bulaşma ortaya çıkabilir. En sık bulaşan
hastalıklar: tbc (verem)
tifo
paratifo
brusella
dizanteri
poliomyelit
(çocuk felci)
stafilokok
vs dir.
Açık alınan sütler içilmeden önce mutlaka fokurdamaya başladıktan sonra (TBC ye karşı) 10 dakika kaynatılmalıdır. Süt kapları daima çok temiz olmalıdır.
bulaşıcı hastalıklardan korunma yolları
bulaşıcı
hastalıklardan korunma yolları
bulaşıcı
hastalıklardan korunma

Normal flora: İnsan vücudunda bulunan ve yer değiştirmedikçe hastalık yapmayan mikroorganizmalar topluluğuna denir.
Patojen mikroorganizmalar: İnsan (veya hayvan




Enfeksiyon: İnsan vücuduna giren mikroorganizmaların üreyip

Enfeksiyon zinciri: Mikroorganizmanın enfeksiyon oluşturabilmesi için belirli aşamalardan geçmesi gerekir

1- Enfeksiyon ajanı (etkeni): Bakteri



* Mikroorganizmanın sayısına

* Mikroorganizmanın virulansına (hastalık yapma kabiliyetine)

* Bireyin vücut direncine
2- Rezervuar (Enfeksiyonun kaynağı): Mikroorganizmaların doğal olarak yaşayıp üredikleri ortamdır. İnsan



3- Çıkış kapısı: İnsanlarda; solunum sistemi






4- Kaynaktan çıkış (Yayılma yolları): Çeşitli araçlarla mikroorganizmalar bir yerden başka yere taşınırlar bunlar bulaşmış (kontamine) besinler





- Vektör: Sinek




- Portör: Bir insan ya da hayvan bir mikroorganizmayı vücudunda taşıdığı ve başkalarına bulaştırdığı halde kendisinde hastalık belirtileri görülmez

5- Giriş kapısı: Mikroorganizmaların vücuda girdiği yerlerdir








6- Konakçı: Mikroorganizmayı vücudunun üzerinde veya içinde barındıran






HASTALIKLARIN BULAŞMA YOLLARI:
- Doğrudan temas

- Dolaylı temas

* Hava ile
* Araçlarla
* Vektörle
Doğrudan Temas:
Enfekte kişinin duyarlı kişi (konakçı) ile doğrudan temasıyla oluşan bulaşma şeklidir. Örnek; cinsel ilişki







Dolaylı Temas:
Enfeksiyonla bulaşmış nesnelerle


* Hava yoluyla bulaşma: Uzun süre açıkta canlı kalabilen mikroorganizmaların hava







* Araçlarla bulaşma: Enfeksiyonla bulaşmış nesnelerle meydana gelen bulaşımdır. Örneğin; Hepatit A





* Vektörle bulaşma: Bazı mikroorganizmalar bazı hayvanlarda gelişimlerini tamamlayarak olgunlaşırlar ve insanda hastalık oluştururlar. Örnek; sıtma mikrobu




BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMA YOLLARI
1- Vücudun mikroplara karşı direnci:
a - Özgül olmayan direnç:
I - Giriş kapısı engelleri: * Deri
* Mukoza(derinin devamı olan ve vücut başluklarını saran daha ince olan kısmıdır.)
ll - Vücudun savunma *****izmaları (Fagositoz



b - Özgül direnç: Bağışıklık:
I - Doğal direnç: Türe





değişikliklere bağlı dirençlerdir.
II- Edinsel (sonradan kazanılan) direnç:
* Pasif bağışıklık: - Doğuştan (anneden plasenta yoluyla ve sütle geçer)
- Yapay (Serum veya Immünglobülinle sağlanır)
* Aktif bağışıklık: - Doğal aktif (hastalığın geçirilmesiyle oluşur)
- Yapay aktif (aşılar ile elde edilir)
2- Enfeksiyon kontrolü önlemleri:
Hastalıkların bulaşma yollarına göre önlem alarak

Günlük hayatımızda kullanabileceğimiz yöntemlerden birkaçı:
* El yıkama: Normal sabunla köpürterek ve ovarak yıkamak en iyi temizlik yöntemidir ve bu şekilde hastalıkların bulaşması önlenebilir.
Toplu yerlerde mümkünse sıvı sabun kullanılmalı veya sabunluklar süzgeçli olmalı. Aksi halde sulu bir ortamda bekleyen yumuşamış bir sabun temizleyici özelliğini kaybettiği gibi mikrop yuvası olur.
Toplu yerlerdeki sabunla iki kere sabunlamakta yarar vardır

* Başkalarının (hastanın) kan



* Hasta (hatta sağlıklı) kişilerin kullandığı malzemeler

* Başkaları ile özel eşyalar paylaşılmamalıdır; tarak





* Gerekiyorsa izolasyon (karantina

* Eğer solunum yolu ile bulaşan bir hastalık varsa hasta kişiye maske takılır



* Risk altındaki kişiler aşılanmalıdır. Özellikle çocukluk çağı hastalıklarını ve Hepatit B’yi geçirmemiş kişiler ile Sadece Üyeler Linkleri ve Resimleri Görebilir... personelinin aşılanması önerilmektedir.
Hastalıkların bulaşmasını önleyecek temel kural:
KURU ve TEMİZ YERDE MİKROP ASLA BARINAMAZ
O nedenle hiçbir zaman ortamı kirli ve ıslak (nemli) bırakmayın. Temizlik ve bulaşık bezlerini kapalı yerde ıslak ve sıkılı halde bırakmayın

Toplu yaşanan yerlerde en sık görülen bulaşıcı hastalıklar:
AIDS (Edinsel bağışıklık eksikliği sendromu):
Bulaşımı: Doğrudan temasla; kan







Belirtiler:
- Nedeni bilinmeyen gece terlemeleri

- Bir ayı geçkin ısrarcı ateş

- Titremeler



- Kısa sürede aşırı ( vücut ağırlığının % 10 undan fazla ) kilo kaybı

- Bir ayı geçen sürekli yada aralıklı ishal

- Bir ayı geçen




- Koltuk altındaki ve kasıklardaki bezlerde şişlik ve ağrı

- Deride morumsu lekeler

Tedavi: Henüz yok
Korunma: Aşı geliştirilemediği için bireysel korunma önemlidir. Bireysel olarak cinsel yaşama dikkat etmek

* Bilinmeyen kişilerle cinsel ilişkiye girmekten kaçınılmalı ya da mutlaka sağlamlığından emin olduğunuz prezervatif (kaput

* Başkasının kullandığı enjektörler asla kullanılmamalı

* Kim olursa olsun

AIDS
* Sosyal öpüşme



* Sivri sinekle bulaşma henüz ispatlanamamıştır.
* Aynı tabağı paylaşmakla

HEPATİT B (Serum Hepatiti):
Bu da cinsel ilişki ve kan yoluyla bulaşır. Karaciğerde enfeksiyona neden olur


Halsizlik









Tedavisi: Yatak istirahati ve dengeli beslenme şarttır. İlk önceleri karaciğeri yormayacak besinler tercih edilmelidir (ağır kızartma ve çok yağlı besinlerden kaçınılmalıdır).
Korunma: Hepatit B aşısı ile korunmak mümkündür. Ancak bireysel korunma her zaman ve her ortamda önemlidir. Bulaşma yolu ve korunma önlemleri AIDS ile hemen hemen aynıdır.
Hepatit A (Enfeksiyöz hepatit):
Bulaşımı: Hijyen koşullarının iyi olmadığı yerlerde görülür. Su ve besin maddelerine virüs içeren dışkının bulaşması sonucu insana geçer.
Hepatit B’deki belirtiler aynen görülebilir. Ancak iyileşme Hepatit B’den daha çabuk ve daha komplikasyonsuz gerçekleşir.
Tedavi: Hepatit B ile aynıdır.
Korunma: Hijyenik koşullara uyulmadığını düşündüğünüz yerlerde yemek yemeyin

Tüberküloz (verem

Hasta kişinin öksürmesi veya balgam çıkarması sonucunda damlacıkla yayılır. Vücut direnci düşük kişilerde sıklıkla ortaya çıkar. Bu kişiler çok sigara ve içki içen

En iyi önlem

Uyuz:
Pire


Bulaşımını önlemek için başkalarının giysilerini


Uyuz etkeni 40-50 °C de öldüğünden


Bit:
Genelde pis insanlarda görüldüğü söylense de bu genel kural değildir. Temiz ve titiz insanlarda da görülebilir. Halen gelişmiş ülkelerde bile önemli sorunlardan biridir. Yine ortak eşya veya yatak kullanımı sonucu yayılır.
Kwell solüsyonu ile önerildiği şekilde saçlar yıkanır ve sık dişli (veya pamuk destekli) tarakla taranır. Giysiler kaynatılarak temizlenir.
Bitin sirkesini kepekten ayırabilmenin yolu; kepek saçtan kolaylıkla ayrılıp düşerken sirke saça yapışmıştır ve zorlukla uzaklaştırılır.
SU İLE BULAŞMA:
Patojen mikroorganizmalar suya





Suyun temizliğinden emin değilseniz kaynatın; fokurdamaya başladıktan sonra 10 dakika kaynatıldığında mikroplar ölür.
Suyu temizlemek üzere klorlama da yapılabilir. Bunun için klor veya klor verici maddeler kullanılır. Suyun dezenfeksiyonu için birkaç klor verici maddeden yararlanabiliriz..
1- Kireç kaymağından toz veya sıvı oluşuna göre

1 lt su + 15 gr TOZ kireç kaymağı
1 lt su + 40 gr SIVI kireç kaymağı
2- Ev işlerinde kullanılan klorlu su preparatlarından ( klorak vb ):
1 lt su + 250 ml klor içeren sıvı
% 1’ lik bu ana çözeltiden : 1 lt suya 3-5 damla konur


1 ton suya 150-250 ml konur


Bu sular içilebilecek kadar dezenfekte edilmiştir.
Barsak hastalıkları salgınlarında (kolera


3-İyot ta dezenfektan olarak kullanılabilir. Bunun için:
İyotun sudaki %2’lik çözeltisinden 2 damla

DİKKAT: Eczanelerde satılan klor içeren tabletlerin kullanımı daha pratiktir.
SÜT İLE BULAŞMA: Hasta veya görünürde sağlam hayvandan







Açık alınan sütler içilmeden önce mutlaka fokurdamaya başladıktan sonra (TBC ye karşı) 10 dakika kaynatılmalıdır. Süt kapları daima çok temiz olmalıdır.
bulaşıcı hastalıklardan korunma yolları


:BULAŞICI HASTALIKLAR ve KORUNMA YOLLARI
Çocukluk çağı
insanların
bulaşıcı hastalıklara en sık tutuldukları dönemdir ve son yıllarda
gerek
bu alanda kullanılan ilaçlar
gerekse
alınan genel önlemler sayesinde bulaşıcı hastalık sıklığı
özellikle
gelişmiş ülkelerde belirgin derecede azalmıştır. İçme ve kullanma sularının
temizliği ile tifo ve kolera gibi öldürücü hastalıkların kontrol altına
alınması
yaygın
aşılama ile çiçek hastalığının tümüyle ortadan kaldırılması sağlanmış
çocuk
felci hastalığı ise yok edilme aşamasına gelmiştir. Bu arada
ülkemizin
Dünya Sadece
Üyeler Linkleri ve Resimleri Görebilir... Örgütü kaynaklarına göre
1999 yılında dünyada çocuk felcinin hala görüldüğü birkaç yerden biri olduğunu
belirtmek
hala
gerek genel olarak devletin
gerekse
anne babaların dikkatli davranması gerektiğini göstermektedir.
Çocuklarımızı Bulaşıcı Hastalıklardan Nasıl Koruyalım ?
Evde alınan basit önlemlerle
özellikle
mide barsakları etkileyen enfeksiyonlara karşı başarı kazanmak mümkün olsa da
solunum
yollarını etkileyen bulaşıcı hastalıklara karşı alınan önlemlerin başarı şansı
daha azdır.
Burun
ağız
ve göz salgıları
solunum
yolu enfeksiyonlarının bulaşmasına yol açan temel kaynaktır. Ellerin ağıza ve
buruna götürülmesi ve öpüşmek
hızla
yayılmaya neden olur. Bebekler ve küçük çocuklar genelde herşeye elleriyle
dokunur ve ellerini ağızlarına götürürler. Bir de buna ülkemizde çocukları öpme
ve öpüşmenin geleneksel olarak yaygınlığını eklerseniz
varılan
sonuç daha kötü olacaktır.
Öksürük ve hapşırık sonrası havaya yayılan damlacıklar
bir
süre havada asılı kalarak
yayılıma
neden olurlar.
İshal ve sarılık gibi hastalıklar
kakayla
bulaşmış ellerin ağıza götürülmesi yoluyla bulaşır. İdrarın aksine
kakada
çok sayıda bakteri bulunur.
Ülkemizde
pişmeden
yenen sebzeler (marul
taze
soğan
maydanoz
vb.) pis sularla sulanabilmekte ve bu tür gıdaların normal musluk suyuyla
yıkanması
yeterli
temizliği sağlamamaktadır.
Döküntülü hastalıklardan kimileri (örneğin suçiçeği) içi suyla dolu kabarcıklarda bulunan mikroorganizmalarla bulaşır. Ancak her döküntülü hastalık cilt temasıyla bulaşmaz.
Pişmemiş et
oldukça
yüksek oranda (%20-50) bakteri bulundurur
çiğ
yumurtanın hastalık bulaştırma riski %1 den azdır.
İyi yıkanmamış biberon vb malzemeler
solunum
ve mide barsak hastalıklarının yayılımın da önemli yer tutar.
Tarak
fırça
şapka
gibi eşyalar da
bulaşıcı
cilt hastalıkları açısından önemlidir.
Evde Alınabilecek Önlemler:
El yıkama:
Önceleri
el
yıkamanın sadece mide barsak hastalıklarını önlemede etkin bir yöntem olduğu
düşünülürdü
oysa
artık
solunum
yolu enfeksiyonlarının da yayılımının bu yolla belirgin derecede azaldığını
biliyoruz. Sabun kullanılmasa bile
ellerimizi
sadece suyla yıkayarak bir ölçüde yarar görürüz.
Tuvalet sonrası
Bebeklerin altlarını değiştirdikten sonra
Nezle
grip
vb durumlarda burun silinmesinin ardından
Akvaryum suyuna dokunulduktan sonra
eller
mutlaka yıkanmalıdır
Özellikle tuvalet sonrası çocukların el yıkaması mutlaka denetlenmeli
kreş
ve gündüz bakım evlerinde bu konu üzerinde çok daha hassasiyetle durulmalıdır.
Gerekli yerlerin dezenfektan maddelerle temizlenmesi:
Dezenfektan maddeler
bakterilerin
çoğunu öldürür. Özellikle
bebeklerin
alt değiştirme yerlerinin
oyuncaklarının
biberon
tabak
bardak
vb. malzemelerin dezenfekte edilmesi
barsak
hastalıklarının yayılımını büyük ölçüde sınırlandırır. Üst solunum yolu
enfeksiyonu geçirenlerin burun salgılarının bulaştığı yerlerde
viruslar
6 saate kadar canlı kalabilirler.
Çocukların kendi ağız ve burunlarına dokunmalarının engellenmesi:
Bu önlem solunum yolu enfeksiyonlarının yayılımını sınırlandırır
ancak
bebeklerde bunu sağlamak pratikte olanaksızdır. Burundan sonra göze götürülen
eller
gözde
enfeksiyon gelişmesine ortam hazırlarlar.
Çocukların yanında sigara içilmemesi:
Sigara dumanı
soğuk
algınlığı
öksürük
kulak
iltihapları ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının şiddetini artırır.
Çocukların hayvanları öpmelerinin önlenmesi:
Hayvanlarla çok yakın temas
paraziter
hastalıkların yayılımına neden olur. Hayvan sevmeyi elle sevmek ve ardından el
yıkamayla bütünlersek
yeterli
önlem almış oluruz.
İçme suyunun temizliğine özen gösterilmesi:
İçme suları konusunda titiz olmalıyız. Kapalı ambalaj içinde satılan her su yeterince denetlenmemiş olabilir. 10 litre içme suyu içine 25 damla çamaşır suyu damlatarak
kolera
dahil su yoluyla bulaşan her hastalığa karşı önleminizi almış olursunuz.
Etlerin iyi pişirilerek yenmesi:
İyi pişmemiş etler
ishale
yol açan bakterileri barındırırlar. Çiğ etler
pişmeye
hazırlandıktan sonra
eller
ve çiğ etin temas ettiği
kesme
tahtası
bıçak
tabak
gibi malzemeler çok iyi yıkanmalıdır. İçleri iyi pişmemiş -kırmızı görünümlü-
et çocuklara yedirilmemelidir. Etler pişirildikten sonra
çiğ
iken içinde tutuldukları tabak içinde kesinlikle servis yapılmamalıdır.
Et ve et ürünlerini üzerinde kesmek için
tahta
değil plastik maddeler kullanın:
Mikroorganizmalar
tahta
yüzeylerden yeterince temizlenemezler. Temizlik açısından plastik maddeler daha
güvenlidir.
Çiğ yumurta yemekten sakının:
Yumurta sarısı katı pişmiş olmalıdır. Aksi takdirde
yumurta
içinde varolan olası bakteriler ölmeyecektir. Şunu da ekleyelim ki
yumurta
yoluyla mikrop alma riski %1 den azdır.
Pişirilmeden yenen gıdaların yıkanmasına özen gösterin:
Marul
taze
soğan
domates
vb. çiğ yenen gıda maddeleri
özellikle
yaz döneminde 1 litre su içine 30 damla çamaşır suyu damlatarak klorlanmış su
içinde 30 dakika bekletilmelidir.
Olabildiğince küçük çocuk bakımevi-kreşleri tercih edin:
Kendi evlerinde bakıcılar tarafından bakılan çocuklar
enfeksiyon
açısından an düşük risk altındadırlar. Kreşdeki çocuk sayısı arttıkça
risk
artar. Soğuk algınlığının özellikle 1 yaşına kadar önemli komplikasyonlara yol
açtığı gerçeğinden yola çıkarak
mümkünse
0-1 yaş grubu bebekleriniz için kendi evinizde bakıcıyı
kreşlere
tercih edin.
Menenjitli ya da hepatitli hastalarla temas sonrası mutlaka hekime başvurun:
Özellikle 4 yaş altı çocuklarda antibiyotik kullanarak
kimi
tür menenjitlerin gelişimi önlenebilir. Benzer şekilde
hepatitle
temas sonrasında da
kullanılabilecek
ilaçlar vardır
bunu
mutlaka bir çocuk hekimiyle görüşün.
Çocuklarınızın gerekli aşılarının yapılmış olduğundan emin olun:
Ciddi enfeksiyonlara karşı aşılı olmak son derece önemlidir. Ne var ki
ülkemizde
bu konuda ciddi ve standard bir uygulama yoktur. Her çocuk hekimi
kendine
göre bir aşılama şeması uygulamakta
dünyanın
bir çok ülkesinde zorunlu olan aşılar
Türkiye'de
zorunlu değildir. Bu durum özellikle HIB aşısı için geçerlidir; HIB aşısı
0-4
yaş arası çocuklarda
önemli
bir menenjit türünü %90 oranında önleyebilmektedir. Her hekim ziyaretinde aşı
kartınızı hekime gösterip
eksik
aşısı olup olmadığını sorun. Bir diğer nokta da
bu
yolla
aşılama
protokolünde olabilecek değişikliklerden zamanınızda haberiniz olacaktır.
Çocuğunuzu tümüyle izole etmeye çalışmayın:
Aile içi tecrit konusu tartışmalıdır. Çocukta hastalık belirtileri ortaya çıktığında
artık
etken mikroorganizma
diğer
aile bireylerine de çoktan bulaşmıştır. Zaten bir çocuğu aynı ev içinde tümüyle
izole etmek de pratikte olanaksızdır.










Çocuklarımızı Bulaşıcı Hastalıklardan Nasıl Koruyalım ?
Evde alınan basit önlemlerle


Burun




Öksürük ve hapşırık sonrası havaya yayılan damlacıklar


İshal ve sarılık gibi hastalıklar


Ülkemizde




Döküntülü hastalıklardan kimileri (örneğin suçiçeği) içi suyla dolu kabarcıklarda bulunan mikroorganizmalarla bulaşır. Ancak her döküntülü hastalık cilt temasıyla bulaşmaz.
Pişmemiş et


İyi yıkanmamış biberon vb malzemeler

Tarak



Evde Alınabilecek Önlemler:
El yıkama:
Önceleri




Tuvalet sonrası

Bebeklerin altlarını değiştirdikten sonra

Nezle


Akvaryum suyuna dokunulduktan sonra

Özellikle tuvalet sonrası çocukların el yıkaması mutlaka denetlenmeli

Gerekli yerlerin dezenfektan maddelerle temizlenmesi:
Dezenfektan maddeler








Çocukların kendi ağız ve burunlarına dokunmalarının engellenmesi:
Bu önlem solunum yolu enfeksiyonlarının yayılımını sınırlandırır


Çocukların yanında sigara içilmemesi:
Sigara dumanı



Çocukların hayvanları öpmelerinin önlenmesi:
Hayvanlarla çok yakın temas


İçme suyunun temizliğine özen gösterilmesi:
İçme suları konusunda titiz olmalıyız. Kapalı ambalaj içinde satılan her su yeterince denetlenmemiş olabilir. 10 litre içme suyu içine 25 damla çamaşır suyu damlatarak

Etlerin iyi pişirilerek yenmesi:
İyi pişmemiş etler








Et ve et ürünlerini üzerinde kesmek için

Mikroorganizmalar

Çiğ yumurta yemekten sakının:
Yumurta sarısı katı pişmiş olmalıdır. Aksi takdirde


Pişirilmeden yenen gıdaların yıkanmasına özen gösterin:
Marul



Olabildiğince küçük çocuk bakımevi-kreşleri tercih edin:
Kendi evlerinde bakıcılar tarafından bakılan çocuklar




Menenjitli ya da hepatitli hastalarla temas sonrası mutlaka hekime başvurun:
Özellikle 4 yaş altı çocuklarda antibiyotik kullanarak




Çocuklarınızın gerekli aşılarının yapılmış olduğundan emin olun:
Ciddi enfeksiyonlara karşı aşılı olmak son derece önemlidir. Ne var ki









Çocuğunuzu tümüyle izole etmeye çalışmayın:
Aile içi tecrit konusu tartışmalıdır. Çocukta hastalık belirtileri ortaya çıktığında

